- THỨC KHUYA LÀM VIỆC: HY SINH TUỔI THỌ ĐỂ ĐỔI LẤY THÀNH CÔNG?
MỞ ĐẦU: KHI NHỮNG CÚ ĐÊM ĐƯỢC TÔN VINH LÀ CHÌA KHÓA CỦA THÀNH CÔNG
Trong xã hội hiện đại, hình ảnh những “cú đêm” cặm cụi bên bàn làm việc, ánh đèn vàng hắt xuống trang giấy hoặc màn hình laptop, đã trở thành biểu tượng của sự chăm chỉ, tham vọng và khát khao bứt phá. Người ta thường ca ngợi họ như những chiến binh không ngủ, hy sinh giấc ngủ, sức khỏe để chạy đua với thời gian, để sớm đạt được mục tiêu nghề nghiệp và tài chính. Nhưng mặt trái ít ai dám nhìn nhận là liệu những đêm dài đó có thực đổi lại được thành công lâu bền, hay chỉ đang âm thầm rút ngắn tuổi thọ, sức khỏe và niềm vui sống?
Nhiều nghiên cứu cho thấy, thức khuya làm việc đang là một xu hướng phổ biến, đặc biệt trong giới trẻ, dân văn phòng, freelancer và những người theo đuổi khởi nghiệp. Tuy nhiên, đánh đổi quá nhiều giấc ngủ để làm việc không hẳn là lựa chọn khôn ngoan, nếu xét trên góc độ sức khỏe thể chất lẫn tinh thần. Bài viết này sẽ giúp người đọc nhìn toàn diện về mặt lợi – hại của việc thức khuya làm việc, cũng như đưa ra những lời khuyên hữu ích để không phải trả giá đắt cho tham vọng thành công.
VÌ SAO NHIỀU NGƯỜI LỰA CHỌN THỨC KHUYA ĐỂ LÀM VIỆC?
Thứ nhất: Ban đêm yên tĩnh, dễ tập trung hơn
Đối với rất nhiều người, ban đêm là khoảng thời gian lý tưởng để “cháy” với công việc, vì không bị làm phiền bởi điện thoại, email, tiếng xe cộ hay các yêu cầu từ gia đình. Nhịp sống xung quanh gần như chậm lại, đầu óc dễ rơi vào trạng thái “deep work” – tập trung sâu, ít xao nhãng.
Thứ hai: Áp lực deadline buộc phải làm đêm
Khi dự án dồn dập, khách hàng giục giã hay sếp giao việc gấp, lựa chọn duy nhất là kéo dài ngày làm việc sang ban đêm. Đây là thực trạng quen thuộc ở ngành IT, quảng cáo, báo chí, thiết kế đồ họa… Deadline siết chặt khiến nhiều người chấp nhận hy sinh giấc ngủ.
Thứ ba: Lịch làm việc lệch múi giờ
Với những freelancer hay doanh nghiệp làm việc với khách nước ngoài, múi giờ khác biệt khiến ca đêm trở thành bắt buộc. Họ phải sẵn sàng họp Zoom lúc 1-2 giờ sáng, hay hoàn thành báo cáo trước khi đối tác bên kia thế giới bắt đầu ngày mới.
Thứ tư: Văn hóa tôn vinh “burnout”
Nhiều bạn trẻ chịu ảnh hưởng của quan điểm “làm việc hết mình” để được công nhận đam mê. Những story thức khuya, cà phê lúc nửa đêm, hay khoe đang “online công việc” trở thành trào lưu vô hình tạo áp lực đồng trang lứa, cổ xúy văn hóa kiệt sức.
CÁI GIÁ PHẢI TRẢ: SỨC KHỎE BỊ BÀO MÒN ÂM THẦM
Rối loạn đồng hồ sinh học
Cơ thể con người được lập trình theo nhịp sinh học 24 giờ (circadian rhythm). Khi liên tục thức khuya, cơ chế sản sinh melatonin (hormone điều hòa giấc ngủ), cortisol (hormone căng thẳng), insulin (hormone chuyển hóa đường) bị rối loạn. Kết quả là dễ mắc phải mất ngủ kinh niên, mệt mỏi kéo dài, suy giảm hệ miễn dịch.
Tác động xấu tới não bộ và tinh thần
Thức khuya thường xuyên khiến khả năng ghi nhớ, tập trung, xử lý thông tin giảm sút. Nhiều nghiên cứu cho thấy thiếu ngủ kéo dài có thể làm teo vùng hippocampus – trung tâm lưu trữ ký ức. Ngoài ra, dễ rơi vào tình trạng cáu gắt, trầm cảm, stress cao độ.
Gia tăng nguy cơ tim mạch, đột quỵ
Nhịp tim, huyết áp vốn giảm xuống ban đêm để cơ thể phục hồi. Nếu thường xuyên thức tới 2-3 giờ sáng, cơ thể duy trì trạng thái “thức – chiến đấu” kéo dài, làm tăng gánh nặng cho tim mạch, dễ dẫn đến tăng huyết áp, xơ vữa động mạch, đột quỵ.
Tổn thương gan, hệ tiêu hóa
Thời gian từ 23 giờ đến 3 giờ sáng là lúc gan thực hiện nhiệm vụ thải độc. Nếu vẫn làm việc, ăn uống, căng thẳng, gan không hoàn thành được chức năng lọc máu, lâu dài dẫn đến gan nhiễm mỡ, men gan cao, rối loạn chuyển hóa. Cùng với đó, dạ dày làm việc ngoài khung giờ sinh học sẽ dễ bị viêm loét, trào ngược.
Làn da lão hóa sớm
Thiếu ngủ làm giảm sản xuất collagen, tăng quá trình oxy hóa, da xỉn màu, nhăn nheo nhanh chóng. Đó là lý do người hay thức khuya thường bị thâm quầng mắt, bọng mắt to, da sạm sần, dễ nổi mụn.
THÀNH CÔNG THẬT SỰ: CÓ PHẢI CHỈ ĐẾN TỪ NHỮNG ĐÊM TRẮNG?
Hiệu suất tức thời chưa chắc là bền vững
Đúng là nhiều người nhờ vài đêm thức trắng mà hoàn thành dự án, giải quyết khủng hoảng, đạt kết quả đột phá. Tuy nhiên, đó chỉ là hiệu ứng ngắn hạn. Về lâu dài, thiếu ngủ khiến não bộ giảm khả năng sáng tạo, ra quyết định kém chính xác, hay phạm sai lầm. Vậy “thành công” đó có chắc kéo dài?
Đổi tuổi thọ lấy tiền – liệu có xứng đáng?
Nếu thu nhập tăng lên, vị thế nghề nghiệp vững chắc hơn nhờ làm việc suốt đêm, nhưng lại phải dùng số tiền đó để trả viện phí, thuốc men vì tim mạch, gan, dạ dày suy yếu, thì thành công ấy liệu còn đáng mơ ước?
Mất thời gian cho các mối quan hệ và tận hưởng cuộc sống
Thức khuya kéo theo việc ban ngày mệt mỏi, không còn năng lượng cho gia đình, bạn bè, con cái hay sở thích cá nhân. Có thể giỏi kiếm tiền, thăng tiến, nhưng thiếu những niềm vui đời thường, cuộc sống dễ trở nên đơn điệu, tẻ nhạt.
VẬY CÓ NÊN HOÀN TOÀN TỪ BỎ THỨC KHUYA?
Câu trả lời không nhất thiết là “cấm tuyệt đối”. Vẫn có những thời điểm bắt buộc bạn phải thức khuya – ví dụ giai đoạn chạy nước rút, dự án sắp bàn giao, startup cần chiến đấu để tồn tại. Điều quan trọng là phải xem đây là ngoại lệ, không phải thói quen dài hạn.
Nếu có 1-2 đêm thức muộn, cơ thể vẫn có thể hồi phục được. Nhưng đừng để việc ngủ sau 1-2 giờ sáng trở thành “mặc định”. Nguy hiểm nhất là khi không còn cảm thấy mệt sau nhiều đêm thức khuya, vì lúc ấy cơ thể đã chai lì với tín hiệu cảnh báo, bệnh tật đang âm thầm tiến triển.
GIẢI PHÁP GIÚP ĐẠT ĐƯỢC THÀNH CÔNG MÀ KHÔNG HY SINH SỨC KHỎE
Chủ động quản lý thời gian, tránh để công việc dồn vào đêm
Hãy học cách lên kế hoạch theo tuần, phân chia rạch ròi công việc quan trọng, khẩn cấp và công việc có thể trì hoãn. Nguyên tắc “làm việc quan trọng nhất vào đầu ngày” sẽ giúp không bị dồn việc đến tối.
Tận dụng “giờ vàng sinh học” để hoàn thành việc sáng tạo
Đa số con người làm việc trí óc hiệu quả nhất từ 9h sáng đến 12h trưa và từ 15h đến 17h. Nếu tập trung giải quyết các công việc yêu cầu tư duy, còn việc máy móc để cuối ngày, sẽ giảm đáng kể tình trạng phải thức khuya.
Thiết lập thói quen ngủ đúng giờ
Nên ngủ trước 23h để đồng hồ sinh học được ổn định. Nếu buộc phải thức khuya, hãy đảm bảo ngủ bù vào sáng hôm sau ít nhất 6-7 giờ để gan, tim có thời gian phục hồi.
Chú trọng dinh dưỡng, tập thể dục
Tránh ăn đêm nhiều chất béo, tinh bột; ưu tiên rau xanh, trái cây, ngũ cốc nguyên cám để hỗ trợ tiêu hóa và gan. Uống đủ nước, hạn chế cà phê sau 20h. Thể dục nhẹ nhàng như đi bộ, yoga giúp giảm căng thẳng, tăng lưu thông máu.
Giải tỏa tâm lý
Thiền, viết nhật ký, nghe nhạc, hoặc đơn giản là ngồi nói chuyện với bạn thân giúp giảm cortisol, khiến giấc ngủ sau đó sâu hơn, cơ thể hồi phục tốt hơn.
LỜI NHẮN NHỦ CHO – NHỮNG NGƯỜI MANG GIẤC MƠ LỚN
Không ai phủ nhận muốn thành công thì cần nỗ lực hơn người, đôi lúc phải làm những điều người khác không dám làm, như làm việc xuyên đêm. Nhưng đừng để sự kiêu hãnh vì “mình còn thức” trở thành con dao hai lưỡi. Thành công thật sự không đến từ vài đêm trắng, mà đến từ sức bền, từ khả năng làm việc ổn định suốt nhiều năm mà vẫn khỏe mạnh, vẫn yêu đời.
Giấc ngủ không phải sự lãng phí thời gian, mà là đầu tư để có trí tuệ mẫn tiệp, trái tim khỏe mạnh, tinh thần hạnh phúc. Hãy học cách cân bằng – chăm chỉ làm việc khi cần, và nghỉ ngơi khi phải. Như thế, mới tận hưởng được thành quả của chính mình mà không bị rút ngắn tuổi thọ để đổi lấy nó.
Hà Nội, 14.07.2025
Hải Yến – Đồng Văn
✅✅✅ <Nơi tin cậy học và thi Bằng lái ô tô Các hạng B, C1, C_Sát hạch GPLX_Bằng lái xe B, C1, C_HỌC LÁI XE THEO NGHỊ ĐỊNH MỚI>. 💯💯💯
